کد مطلب:88613 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:297

صبر در شدائد











(و صبرا فی شده)

ترجمه: و (می بینی برای هر یك از متقیان) صبر كردنی در سختی و شدت.

شرح: پرهیزگاران در برابر شدائد و انبوه مشكلات زندگی صبور و بردبارند و در شرائط سخت و دشوار از كوره در نمی روند و با اتكاء به نیروی لایزال الهی صبر و استقامت ورزیده و سرانجام به پیروزی نهائی نایل می شوند.

درباره صبر در فرازهای قبل به طور مشروح بحث شد و گفته شد واژه ی صبر در اصل لغت به معنی حبس و نگهداری است و سپس معانی جدیدی گرفته است، قتل صبر، كشتن توام با شكنجه را گویند كه طرف مقابل هیچ وسیله دفاعی ندارد، و این بواسطه ی حبس كردن و در تحت فشار قرار دادن حاصل می شود، انسان وقتی در مقابل شهوات و مشكلات مقاومت كرد و نفس را از تعرض آنها حبس كرد، در فرهنگ قرآن و روایات صبر و استقامت بر آن اطلاق شده است.

مرحوم محمد نبی تویسركانی این عالم بزرگوار و محقق جلیل در كتاب ارزشمند خود «لئالی الاخبار» گوید: «معنی صبر حبس نفس است از زشتیهائی كه اشتها دارد و وادار كردن آن بر طاعات، و كاملترین فرد صبر بازداشتن نفس از

[صفحه 194]

بهره های نفسانی و شهوات حیوانیه مباحه است چه رسد باز داشتن نفس را از زشتیها و عدم متابعت آنها به طوری كه نفس مركوب آنها شود.


بلكه مركوب او شوند همه
گر ز شهوت به صبر باز آید


تلخی صبر اگر گلوگیر است
عاقبت خوشگوار خواهد بود[1].


و نیز گوید: حقیقت صبر جرعه جرعه خوردن غصه ها در مصائب و تحمل بلایاست، چنانكه در «مسكن الفواد» (شهید ثانی) فرموده و نسبت به لغت داده است، (الصبر الحبس للنفس من الفزع من المكروه و الجزع عنه و انما یكون ذلك بمنع باطنه من الاضطراب و اعضائه من الحركات الغیر المعتاده).

و غایت صبر این است كه فرقی بین نعمت و محنت (آنچه در مقابل نعمت است) نگذارد بلكه محنت را بر نعمت ترجیح دهد، زیرا علم به حسن عاقبت آن دارد.[2].

در بحث های قبل درباره ی اقسام سه گانه صبر (صبر در مصیبت، صبر در معصیت، صبر در عبادت) بطور مشروح سخن گفتیم كه دیگر به آنها نمی پردازیم.


صفحه 194.








  1. (لئالی الاخبار، جلد 1، صفحه 254 و 253- كتاب «مسكن الفواد عند فقد الاحبه و الاولاد» از شهید ثانی (ره) است (یعنی ساكن كردن دل در موقع فقدان و از دست دادن دوستان و فرزندان) گفته اند وجه اینكه این كتاب را نوشت این بود كه فرزندان زیادی از او وفات یافتند و فقط شیخ حسن صاحب معالم آن محقق شهیر و عالم عامل باقی ماند ولی اعتماد و اطمینانی به زنده ماندن او نداشت وقتی شهید ثانی به شهادت رسید فرزند او 4 سال یا 7 سال داشت، رساله «مسكن الفواد» در سال (1342) هجری در نجف اشرف به چاپ رسید (الانوارالنعمانیه، جلد 3، پاورقی صفحه 201).
  2. لئالی الاخبار، جلد 1، صفحه 254، و 253.